Cập nhật Đòn bẩy tài chính là gì? Ý nghĩa & Công thức đòn bảy tài chính

Đòn bẩy tài chính là một thuật ngữ được sử dụng rộng rãi trong các lĩnh vực tài chính hiện nay. Chúng được coi là một phương pháp để giúp doanh nghiệp thu về lợi nhuận lớn hơn. Tuy nhiên, nếu không biết cách sử dụng hiệu quả thì chắc chắn đòn bẩy sẽ khiến bạn gặp nhiều khó khăn đó. Chính vì thế, chúng tôi sẽ hướng dẫn và cung cấp toàn bộ thông tin quan trọng để giúp các bạn hiểu rõ hơn về phương pháp đòn bẩy ở dưới đây.

Đòn bẩy tài chính là gì?

Đòn bẩy tài chính (Financial Leverage) là việc sử dụng vốn vay trong tổng số vốn của doanh nghiệp để đầu tư sinh lời thay vì sử dụng nguồn vốn tự có. Nói một cách chính xác hơn thì đòn bẩy sử dụng vốn vay để kinh doanh nhằm gia tăng lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) hay trên cổ phần thường (EPS).

Đòn bẩy là sự kết hợp giữa nợ phải trả và ROE trong điều hành chính sách tài chính của công ty. Những công ty có tỷ trọng nợ phải trả cao hơn tỷ trọng vốn chủ sở hữu thì chắc chắn công ty đó sẽ có đòn bẩy cao. Ngược lại, đòn bẩy sẽ nhỏ nếu như tỷ trọng nợ phải trả nhỏ hơn tỷ trọng vốn chủ sở hữu.

Ưu điểm, nhược điểm của đòn bảy tài chính

Ưu điểm

Hầu hết các doanh nghiệp, công ty hoạt động kinh doanh trên thị trường hiện nay đều sử dụng đòn bẩy tài chính bởi chúng mang đến những lợi ích sau đây:

• Tăng vốn: Đòn bẩy giúp doanh nghiệp tăng vốn khả dụng để có thể giao dịch trên các thị trường khác nhau. 
• Khoản vay không tính lãi: Đòn bẩy có thể coi là khoản vay được cấp bởi nhà môi giới để đổi lấy một khoản ký quỹ nhằm có được vị thế tốt trên thị trường. Tuy nhiên, bạn cũng cần lưu ý rằng khoản vay này không đòi hỏi bất kỳ khoản nợ nào dưới hình thức lãi suất hoặc hoa hồng. Chúng có thể sử dụng theo bất kỳ hình thức nào trong giao dịch.
• Giải pháp cho độ biến động thấp: Mỗi khi biến động ít xuất hiện sẽ khiến cho các nhà giao dịch cảm thấy mệt mỏi. Tuy nhiên, với các giao dịch đòn bẩy, nhà giao dịch có thể tạo ra lợi nhuận tốt hơn trong khoảng thời gian khó khăn đó.

Có thể bạn quan tâm: [Tổng hợp] Kiến thức học đầu tư tài chính hiệu quả nhất 2021

Nhược điểm

Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm mà đòn bẩy mang lại cho doanh nghiệp, chúng vẫn còn tồn tại nhiều nhược điểm khiến doanh nghiệp gặp nhiều rủi ro. Cụ thể như sau:

• Tăng tổn thất: Nếu như đòn bẩy giúp bạn thu về lợi nhuận thì chắc chắn chúng cũng sẽ mang đến nhiều tổn thất. Lợi nhuận luôn đi kèm với rủi ro. Do đó, bạn cần phải chuẩn bị tinh thần cho điều này.
• Margin call: Nếu khoản lỗ vượt quá số tiền ký quỹ thì Margin call sẽ xuất hiện. Đòn bẩy làm tăng tổn thất của Margin call nên chúng sẽ luôn tồn tại. Đặc biệt trong trường hợp không có tiền mới trong tài khoản, các vị thế sẽ bị đóng băng với mức lỗ.

Các nhóm chỉ số của đòn bẩy tài chính

Có tổng cộng là 6 nhóm chỉ số của đòn bẩy tài chính. Để giúp các bạn nắm chắc về các chỉ số này, chúng tôi sẽ tổng hợp mọi thông tin chi tiết ở dưới đây:

Hệ số nợ / Tổng tài sản

Hệ số nợ / Tổng tài sản được sử dụng để đo lường mức độ dùng nợ vay của doanh nghiệp nhằm hỗ trợ cho tổng tài sản. Điều này cũng có ý nghĩa rằng trong tổng số vốn hiện có của doanh nghiệp được tài trợ khoảng bao nhiêu % là nợ vay.

Nếu hệ số nợ / Tổng tài sản cao thì sẽ gây bất lợi đối với các chủ nợ. Tuy nhiên, điều này lại mang đến lợi ích cho các chủ sở hữu nếu nguồn vốn đem lại hiệu quả sinh lời cao. Còn với trường hợp hệ số quá thấp thì sẽ mang ý nghĩa doanh nghiệp vẫn chưa tận dụng tối đa đòn bẩy tài chính.

Hệ số nợ / Tổng tài sản phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác nhau như lĩnh vực hoạt động, loại hình doanh nghiệp, mục đích vay,…Chính vì vậy, nếu các bạn muốn biết được tỉ số này cao hay thấp thì hãy so sánh chúng với tỷ số trung bình ngành nhé.

Hệ số nợ / Vốn

Hệ số nợ / Vốn được sử dụng để đo lường quy mô tài chính của một doanh nghiệp nào đó. Đồng thời, thể hiện tổng nguồn vốn để phản ánh nợ chiếm bao nhiêu phần trăm.

Các chuyên gia phân tích tài chính thường sử dụng hệ số này để đánh giá sức mạnh tài chính, tình hình tài chính và cấu trúc tài chính của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp có hệ số nợ / Vốn cao so với mức bình quân ngành thì doanh nghiệp đó đang có tình hình tài chính không ổn định và ngược lại.

Hệ số nợ / Vốn chủ sở hữu

Hệ số nợ / Vốn chủ sở hữu thể hiện quy mô tài chính của doanh nghiệp và cho biết tỷ lệ nợ / vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp sử dụng để chi trả cho các hoạt động kinh doanh. Hệ số này được sử dụng rộng rãi để giúp các nhà phân tích nắm rõ hơn tình hình tài chính của doanh nghiệp.

Nếu như hệ số này ở mức lớn hơn 1 thì điều này đồng nghĩa với việc doanh nghiệp đang đi vay mượn quá nhiều so với mức vốn hiện có. Và vay mượn càng nhiều thì khả năng gặp rủi ro càng cao trong việc trả nợ và biến động lãi suất ngân hàng.

Tuy nhiên, sử dụng nợ cũng mang lại cho doanh nghiệp một lợi thế duy nhất đó là chi phí lãi vay sẽ được trừ vào thuế thu nhập của doanh nghiệp.

Còn đối với trường hợp hệ số nợ / Vốn chủ sở hữu thấp thì tỷ lệ gặp phải rủi ro của doanh nghiệp trong việc trả nợ sẽ rất thấp. Nhưng nhớ rằng điều này sẽ không thể hiện doanh nghiệp biết cách vay nợ để kinh doanh hiệu quả đâu nhé. Do đó, doanh nghiệp cần phải cân nhắc giữa rủi ro về tài chính và lợi ích của vay nợ để đảm bảo tỷ lệ cân bằng nhất.

Có thể bạn quan tâm: Quỹ đầu tư là gì? Tìm hiểu các quỹ đầu tư lớn tại Việt Nam

Hệ số đòn bẩy tài chính

Hệ số đòn bẩy tài chính hay còn có thể hiểu đơn giản là tổng tài sản bình quân / Vốn chủ sở hữu bình quân. Hệ số này thể hiện sự liên quan giữa nguồn vốn vay và vốn chủ sở hữu. Lý do sử dụng các chỉ tiêu bình quân là vì số liệu tổng tài sản và vốn chủ sở hữu tại thời điểm cuối kỳ chưa phải là con số đại diện.

Chính vì thế, việc sử dụng bình quân là để đảm bảo bản chất của sự việc sẽ luôn được phản ánh đúng sự thật bao gồm cả tình hình tài chính của doanh nghiệp trong 1 thời kỳ. Khi tính ra hệ số đòn bẩy thấp thì cũng đồng nghĩa với việc khả năng tự chủ của doanh nghiệp khá tốt. Tuy nhiên, điều đó cũng cho thấy rằng doanh nghiệp vẫn chưa sử dụng hiệu quả lợi thế của đòn bẩy tài chính.

Hệ số chi trả lãi vay

Hệ số chi trả lãi vay giúp chúng ta biết được mức độ lợi nhuận trước thuế và khả năng trả lãi của một doanh nghiệp. Hệ số càng cao càng cho thấy khả năng bù đắp chi phí lãi vay tốt. 

Khi hệ số này vượt quá mức 1 thì doanh nghiệp sẽ càng chứng tỏ được rằng mình có khả năng trả lãi vay. Còn khi hệ số nhỏ hơn 1 thì điều này lại cho thấy rằng doanh nghiệp đang vay quá nhiều so với khả năng chi trả của mình. 

Công thức tính đòn bẩy tài chính

Công thức đòn bẩy tài chính được thể hiện rõ ràng như sau:

Trong đó, các ký hiệu mà bạn cần nắm rõ:

• EBIT: Lợi nhuận trước thuế và lãi vay
• EPS: Lợi nhuận của vốn chủ sở hữu

Ngoài ra, chúng ta có thêm một công thức khi có kí hiệu I ( Lãi vay phải trả sau thay đổi ) như sau:

Chú thích:

• F: Chi phí cố định kinh doanh ( không tính lãi vay).
• v: Chi phí biến đổi 1 đơn vị sản phẩm. 
• p: Giá thành của đơn vị sản phẩm. 
• Q: Số lượng sản phẩm được bán ra trên thị trường.

Vì sao đòn bẩy tài chính trong doanh nghiệp lại được sử dụng rộng rãi?

Trong quá trình hoạt động kinh doanh, các doanh nghiệp thường xuyên sử dụng nợ vay. Lý do thứ nhất là để bù đắp sự thiếu hụt về nguồn vốn kinh doanh. Lý do thứ hai chính là hy vọng lợi nhuận sẽ gia tăng trên vốn chủ sở hữu hoặc trên một cổ phần.

Bên cạnh đó, các khoản tiền lãi vay phải trả đều được coi là khoản chi phí hợp lý và có thể trừ vào thu nhập chịu thuế doanh nghiệp. Điều này giúp giảm bớt chi phí thuế mà doanh nghiệp phải trả. Đồng thời làm gia tăng lợi nhuận hiệu quả hơn. Đó là lý do tại sao các nhà phân tích tài chính gọi đòn bẩy là lá chắn thuế.

Tuy nhiên, các bạn cũng nên hiểu rằng không phải lúc nào sử dụng đòn bẩy cũng đem đến lợi ích cho doanh nghiệp. Chúng có thể gây ra những tác động tiêu cực như chúng tôi đã đề cập bên trên phần nhược điểm của đòn bẩy tài chính. Chính vì thế, bạn cần phải cân nhắc thật kỹ và đưa ra những chiến lược để sử dụng đòn bẩy thật hiệu quả nhé.

Mức độ ảnh hưởng của đòn bẩy tài chính

Đòn bẩy tài chính chính là mức độ đánh giá sự hiệu quả trong chính sách vay nợ của doanh nghiệp. Doanh nghiệp có hệ số nợ cao thì đòn bẩy sẽ rất lớn và ngược lại. Những doanh nghiệp có hệ số nợ trên tổng tài sản bằng không thì sẽ không có đòn bẩy. Từ đó, ta có thể rút ra kết luận rằng đòn bẩy phụ thuộc rất lớn vào hệ số nợ.

Khi đòn bẩy cao thì chúng ta chỉ cần một sự thay đổi nhỏ về lợi nhuận trước lãi vay. Bên cạnh đó, thuế cũng có thể làm thay đổi với một tỷ lệ cao hơn tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu. Điều này có nghĩa, tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu sẽ có phản ứng nhanh nhạy về sự biến đổi của lợi nhuận trước lãi và thuế.

Như vậy, mức độ ảnh hưởng của đòn bẩy cho thấy rằng nếu như lợi nhuận trước lãi vay và thuế thay đổi 1% thì tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu sẽ thay đổi %.

Ngoài ra, nếu gọi I là lãi vay phải trả thì ta sẽ có được công thức như sau:

 DFL = Q( g – v ) – F / Q( g – v ) – F – I

Từ công thức trên, chúng ta cũng rút ra được công thức đo lường sự tác động của đòn bẩy lên ROE như sau:

Tỷ lệ thay đổi của ROE = Mức độ ảnh hưởng của đòn bẩy x Tỷ lệ thay đổi của EBIT

Qua những công thức trên chúng ta có thể khẳng định lại một vấn đề đó chính là ý nghĩa của  đòn bẩy tài chính thể hiện cách thức sử dụng nguồn vốn của một doanh nghiệp.

Điểm cân bằng ROE

Trong trường hợp doanh nghiệp có nhiều phương án huy động vốn với hệ số nợ khác nhau thì các nhà phân tích tài chính thường xác định điểm cân bằng ROE hoặc EPS để cân bằng giữa hai phương án huy động vốn.

Kết quả tính ra sẽ được so sánh với EBIT kỳ vọng. Nếu kết quả khiến doanh nghiệp hài lòng thì sẽ được sử dụng để đưa ra quyết định lựa chọn phương án huy động vốn có đòn bẩy tài chính phù hợp.

Cách sử dụng đòn bẩy tài chính trong doanh nghiệp hiệu quả

Bằng cách so sánh tỷ suất sinh lời kinh tế / Vốn kinh doanh với lãi suất vay, chúng ta có thể biết được rằng doanh nghiệp có sử dụng đòn bẩy tài chính hiệu quả hay không.

Chúng tôi đã tổng hợp lại và đưa ra 3 trường hợp phổ biến ở dưới đây để phân tích cho các bạn. Mọi người hãy chú ý theo dõi để biết doanh nghiệp của mình có đang đi đúng hướng không nhé.

TH1: Tỷ suất sinh lời kinh tế / Vốn kinh doanh > Lãi suất vay

Trường hợp đầu tiên chúng ta nhắc đến chính là tỷ suất sinh lời kinh tế / Vốn kinh doanh  lớn hơn lãi suất vay. Nếu trường hợp này xảy ra thì doanh nghiệp càng sử dụng nhiều nợ vay, sẽ càng tăng nhanh được tỷ suất lợi nhuận ROE và thu nhập 1 cổ phần EPS.  Và đòn bẩy sẽ đóng vai trò khuếch đại giúp doanh nghiệp gặt hái được nhiều thành công hơn.

Tuy nhiên, tăng sử dụng nợ vay cũng tiềm ẩn rất nhiều rủi ro. Chính vì thế, doanh nghiệp cần phải cẩn trọng nhé. 

TH2: Tỷ suất sinh lời kinh tế / Vốn kinh doanh < Lãi suất vay

Còn với trường hợp 2 khi tỷ suất sinh lời kinh tế / Vốn kinh doanh nhỏ hơn lãi suất vay thì doanh nghiệp nên xem xét lại. Bởi khi doanh nghiệp sử dụng quá nhiều nợ vay thì sẽ càng làm suy giảm tỷ suất lợi nhuận ROE và cổ phần EPS.

Trong trường hợp này, đòn bẩy tài chính sẽ đóng vai trò khuếch đại làm giảm đi tỷ suất lợi nhuận và cổ phần của doanh nghiệp. Đồng thời làm tăng mức độ rủi ro tài chính cho doanh nghiệp.

TH3: Tỷ suất sinh lời kinh tế / Vốn kinh doanh = Lãi suất vay

Cuối cùng là trường hợp thứ 3 khi tỷ suất sinh lời kinh tế / Vốn kinh doanh bằng với lãi suất vay. Các tình huống không sử dụng nợ hay ít sử dụng nợ vay sẽ đều như nhau. Điểm khác biệt duy nhất đó chính là mức độ rủi ro tài chính của mỗi tình huống. Từ đó ta có thể nhận thấy rằng đòn bẩy tài chính luôn là con dao hai lưỡi mà các doanh nghiệp nên dè chừng.

Bên cạnh việc nắm rõ kiến thức về đòn bẩy tài chính trong doanh nghiệp, các bạn cũng nên tham khảo thêm một số kiến thức về giao dịch đòn bẩy và các thị trường có thể áp dụng được chúng. Và điều này sẽ được chúng tôi đề cập chi tiết ở dưới đây.

Giao dịch đòn bẩy là gì?

Giao dịch đòn bẩy hay còn được gọi là giao dịch ký quỹ. Đây là một hệ thống cho phép các nhà giao dịch mở các vị thế lớn hơn với tài sản mà mình đang nắm giữ. Nhà giao dịch chỉ cần bỏ ra số vốn nhỏ để mở ra các vị thế lớn cùng với một lượng đòn bẩy nhất định. Lượng đòn bẩy sẽ chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như nhà môi giới, nền tảng, sản phẩm giao dịch,…

Hiện nay, giao dịch đòn bẩy đang dần trở nên phổ biến đối với các nhà giao dịch và nhà môi giới. Đòn bẩy là một công cụ đắc lực cho các nhà giao dịch trong giao dịch ký quỹ. Nhà giao dịch có thể sử dụng đòn bẩy để tận dụng các biến động giá nhỏ và thay đổi chúng thành các lợi nhuận lớn hơn.

Có thể bạn quan tâm: Tổng hợp các kênh đầu tư tài chính được đánh giá là hiệu quả nhất

Các thị trường có thể giao dịch đòn bẩy

Hiện nay có 4 thị trường mà bạn có thể tham gia giao dịch đòn bẩy, đó là:

• Thị trường chỉ số: Thị trường chỉ số là đại diện bằng số về hiệu suất của một nhóm tài sản từ sàn giao dịch bất kỳ.
• Thị trường Forex: Đây là thị trường tài chính được giao dịch nhiều nhất trên thế giới. Thị trường ngoại hối cho phép việc mua, bán các loại tiền tệ nhằm giúp các nhà đầu tư kiếm thêm lợi nhuận.
• Thị trường tiền điện tử: Tiền điện tử là một thị trường giao dịch các đồng tiền giống với Forex nhưng chỉ khác ở chỗ chúng đều là đồng tiền mã hóa.
• Hàng hóa: Giao dịch đòn bẩy trong hàng hóa cho phép bạn tiếp xúc linh hoạt với các loại hàng hóa trên thế giới như vàng, bạc, dầu,…

Trong các thị trường chúng tôi nêu trên đây, thị trường Forex và tiền điện tử là có tiềm năng nhất. Nếu bạn đang tìm kiếm lợi nhuận thì hãy nhanh chóng tham gia giao dịch đòn bẩy tại hai thị trường này nhé.

Trên đây là toàn bộ những thông tin mà Beat Đầu Tư muốn gửi tới các bạn trong bài viết ngày hôm nay. Mong rằng các bạn đã có thêm thật nhiều thông tin bổ ích về đòn bẩy tài chính. Cảm ơn các bạn đã chú ý theo dõi!

Mã ID: d128

Hệ sinh thái cộng đồng của BD Ventures: https://linktr.ee/bdventures